Lễ ông Công- ông Táo sao lại cúng cá chép?
Hàng năm ngày 23 tháng Chạp là ngày Táo quân về trời, nhà nhà lại làm lễ cúng ông Công, ông Táo.
Chuyên gia phong thủy Song Hà (Phong thủy Song Hà) chia sẻ trên kênh của mình: Cũng giống như các lễ cúng khác, mâm lễ cúng Táo quân có đủ lễ chay và lễ mặn, song có 1 điều đặc biệt khác hẳn với các lễ cúng kia là cá chép.
 |
Tại sao trong lễ cúng này lại có sự xuất hiện của cá chép mà các lễ cúng khác lại không cần đến. Đó là bởi theo quan niệm xưa, các Táo về trời cần phải có “ngựa” – có phương tiện để đi lại.
Sở dĩ chọn cá chép làm “ngựa” cho các Táo là vì cá chép mang tính âm, thuần nhất với tính âm của mặt trăng nên có thể bay lên. Hơn nữa, trong dân gian từ xa xưa đã có những câu chuyện về “cá chép vượt vũ môn” hay “cá chép hóa rồng”. Trong các loài sống trong nước, duy chỉ có cá chép là có thể biến thành rồng mà bay lên trời thôi.
Cúng cá chép thật hay cá chép giấy?
Đây là câu hỏi của rất nhiều gia đình khi làm lễ cúng Táo quân. Vì nhiều lý do mà có gia đình chỉ thuận tiện để dùng cá chép thật hoặc cá chép giấy nên không khỏi băn khoăn vì e ngại làm sai, cúng lễ sai thì bị thần linh quở trách.
Nếu gia đình ở chung cư hay các khu đô thị có quy định nghiêm ngặt về an toàn cháy nổ, hạn chế đốt đồ vàng mã thì chỉ có thể dùng cá chép thật để làm lễ cúng ông Công ông Táo.
Với những gia đình sống ở thành thị hoặc ở những nơi không có ao hồ gần nhà thì việc đi thả cá chép thật là chuyện khá khó khăn. Đã có nhiều trường hợp đi xa nhà thả cá mà gặp phải tai nạn giao thông do đi vào trời tối muộn, tầm nhìn kém.
Cũng có trường hợp tuy gần ao hồ sông suối nhưng không có bậc thang, thềm đi xuống để thả cả mà thả cá từ trên cao khiến cá bị choáng, sốc hay ném cả túi nilon đựng cá xuống sông suối thì cũng không tốt chút nào. Lại có người vì đi xuống bờ sông thả cá mà trượt chân sảy ngã….
Chính vì tránh những chuyện không may xảy ra lúc cuối năm Tết đến Xuân về, nhiều gia đình lựa chọn dùng cá chép giấy để cúng Táo quân. Sau khi thực hiện xong lễ cúng, thay vì đi thả cá thì có thể mang cá chép giấy đi hóa cùng với đồ vàng mã, mũ áo Táo quân.
Việc thả cá chép thật mang tính chất hướng thiện, theo phong tục thả phóng sinh của người Việt. Tùy theo điều kiện gia đình, có thể cân nhắc dùng cá chép thật hoặc cá chép giấy cho lễ cúng 23 tháng Chạp.
Theo quan niệm dân gian, việc dùng cá chép giấy hay cá chép thật không quá quan trọng, chỉ cần có là được. Điều quan trọng nhất trong lễ cúng này chính là lòng thành tâm của gia chủ, chỉ cần gia chủ thành tâm thì thần linh cũng sẽ linh ứng.
Các Táo nhận được lễ vật, có “ngựa” để lên chầu trời, sẽ bẩm tấu với Ngọc Hoàng về tình hình trong năm vừa qua và cầu xin cho gia chủ được phù hộ năm mới sung túc, bình an.
Cúng bao nhiêu là đủ?
Theo tích xưa kể lại, Táo quân gồm 3 vị, 2 Táo ông và 1 Táo bà. Cũng có nơi cho rằng 3 vị Táo quân ở đây là Thổ Công, Thổ Địa và Thổ Kỳ, chuyên coi sóc chuyện trong nhà của gia đình. Tuy nhiên, dù theo tích nào thì số lượng các Táo cũng là 3 vị.
Khi sắm sanh đồ lễ, gia đình cần có đủ 3 bộ mũ áo cho các Táo. Tương tự, khi sắm cá chép giấy thì cũng nên có 3 con cá chép giấy. Chớ nên mua quá nhiều cá chép giấy hay đồ vàng mã, làm thế không chỉ tốn tiền hao của vô ích mà còn có hại cho môi trường sống của chính chúng ta nữa.
 |
Mâm cỗ cúng ông Công- ông Táo |
Với những gia đình có điều kiện mua cá chép thật cũng vậy, có thể chỉ dùng 1 con cá chép, cũng có thể mua nhiều hơn, nhưng nhiều nhất chỉ nên là 3 con. Cá chép cũng không quan trọng to hay nhỏ, chỉ cần cá khỏe mạnh là được.
Lễ cúng nào cũng vậy, điều quan trọng nhất là lòng thành tâm của gia chủ. Mâm cao cỗ đầy làm cũng chỉ để người khác nhìn vào, lễ vật cũng vậy. Thần linh không nhìn vào đồ lễ để đánh giá lòng thành của gia chủ.
Cúng ông Công ông Táo vào thời điểm nào và ở đâu là thích hợp?
Năm nay, ngày cúng ông Công ông Táo rơi vào thứ Sáu ngày 02/02/2024 dương lịch. Theo truyền thống, lễ cúng ông công ông táo sẽ được tiến hành ở ban thờ chính của mỗi gia đình.
Chuyên gia phong thủy Song Hà khuyên các gia đình nên cúng trước thời điểm ông Công ông Táo về trời. Tức là nên cúng trước giờ Ngọ ngày 23 tháng Chạp âm lịch, tránh cúng quá muộn sau ngày 23 tháng Chạp. Bởi việc cúng ông Công ông Táo muộn sẽ khiến các vị thần quân không lên kịp buổi chầu. Ngoài ra, việc cúng muộn khiến gia chủ vội vàng, nếu thiếu đồ sẽ khó lòng mà chuẩn bị kịp.
Thông thường, đồ cúng vào ngày ông Công ông Táo sẽ bao gồm nhiều món, trong đó phải kể đến bộ mũ áo giày của các Táo, cá chép, mâm cơm cúng, hoa quả, trầu cau…
Tùy theo điều kiện và phong tục, mâm cỗ cúng cũng có thể được sửa đổi để phù hợp với mỗi gia đình.
Khi cúng ông Công ông Táo, chuyên gia phong thủy Song Hà nhắc nhở gia chủ cần lưu ý một số vấn đề như trang phục tránh mặc trang phục quá ngắn hoặc hở hang khi làm lễ cúng. Gia chủ nên mặc trang phục lịch sự, gọn gàng, sạch sẽ, thái độ hòa nhã, trang nghiêm. Vấn đề rút tỉa chân nhang sau khi cúng ông Công ông Táo gia chủ cần bàn bạc thống nhất trước đó và thực hiện chuẩn chỉnh.
